Profesjonalna

Czym jest bruksizm?

Bruksizm to mimowolna aktywność mięśni żucia, która najczęściej objawia się poprzez zgrzytanie zębami lub ich silne zaciskanie, zwłaszcza w czasie snu. Choć może występować również w ciągu dnia, to najczęściej jest utożsamiany z zaburzeniem snu, zaliczanym do tzw. parasomnii.

Objawy bruksizmu:

• Zgrzytanie zębami (często słyszalne przez osoby śpiące obok),
• Ścieranie szkliwa zębów,
• Bóle mięśni żucia, głowy, karku,
• Pęknięcia lub obluzowanie zębów,
• Napięcia w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych,
• Problemy ze snem i zmęczenie rano.

Czym jest bruksomania?

Bruksomania natomiast odnosi się do nawykowego, świadomego zaciskania zębów w ciągu dnia, które niekoniecznie odbywa się z dużą siłą, ale jest powtarzalne i często związane z napięciem emocjonalnym. To zachowanie kompulsywne, które z czasem może prowadzić do takich samych uszkodzeń jak bruksizm nocny.

Różnice między bruksizmem a bruksomanią:

Diagnostyka:

Rozpoznanie zwykle opiera się na:

• Wywiadzie z pacjentem,
• Ocenie stanu zębów, śluzówki policzka i mięśni żucia przez dentystę lub fizjoterapeutę stomatologicznego,
• Badaniu EMG (elektromiografia mięśni żucia),
• Czasem również analizie snu (polisomnografia).

Leczenie i podejście terapeutyczne:

1. Szyny relaksacyjne (nakładki na zęby):

Chronią zęby przed dalszym ścieraniem i mogą zmniejszać napięcie mięśni.

2. Terapia psychologiczna lub behawioralna:

Pomaga w radzeniu sobie ze stresem i napięciem. W przypadku bruksomanii bardzo skuteczna jest tzw. terapia nawyków (habit reversal training).

3. Fizjoterapia stomatologiczna:

Obejmuje ona szeroką gamę technik terapeutycznych mających na celu poprawę funkcjonowania stawu skroniowo-żuchwowego (TMJ – temporomandibular joint), mięśni żucia, mięśni twarzy, szyi oraz układu nerwowego związanego z żuciem, przełykaniem, mową i oddychaniem. Terapia ta nie tylko pomaga w eliminacji bólu i dyskomfortu, ale także przywraca prawidłową biomechanikę ruchu żuchwy oraz przywraca prawidłowe napięcie mięśniowe, co ma kluczowe znaczenie dla funkcjonowania całego układu mięśniowego i nerwowego.

4. Leczenie farmakologiczne (jeśli konieczne):

Stosowane w wybranych przypadkach, np. krótkoterminowe środki uspokajające, leki przeciwlękowe lub nawet zastrzyki z toksyny botulinowej (botoks) w mięśnie żwaczy.

5. Zmiana stylu życia:

Ograniczenie kofeiny, alkoholu, palenia oraz poprawa higieny snu.

Choć bruksizm i bruksomania są często ze sobą mylone, różnią się przyczynami, czasem występowania i charakterem. Oba jednak mogą prowadzić do poważnych konsekwencji dla zdrowia jamy ustnej i ogólnego samopoczucia. Kluczem do skutecznego leczenia jest trafna diagnoza oraz podejście interdyscyplinarne – łączące stomatologię, psychologię, fizjoterapię i medycynę ogólną.