Zapalenie kaletki łokciowej

Zapalenie kaletki stawu łokciowego, znane również jako zapalenie kaletki łokciowej, to stosunkowo częsta jednostka chorobowa dotykająca okolicy wyrostka łokciowego kości łokciowej. Stan zapalny tej struktury może prowadzić do znacznego dyskomfortu, ograniczenia funkcji kończyny górnej oraz obniżenia jakości życia pacjenta.

Kaletki maziowe to niewielkie, wypełnione płynem przestrzenie znajdujące się w miejscach, gdzie dochodzi do tarcia pomiędzy tkankami – najczęściej pomiędzy kością a skórą, mięśniami lub ścięgnami. Ich głównym zadaniem jest zmniejszenie tarcia i ochrona przed uszkodzeniami mechanicznymi. W obrębie stawu łokciowego najważniejszą kaletką jest kaletka podskórna wyrostka łokciowego (bursa olecrani), zlokalizowana bezpośrednio nad wyrostkiem łokciowym kości łokciowej – najbardziej wystającą częścią tylnej powierzchni łokcia. W warunkach fizjologicznych kaletka zawiera niewielką ilość płynu. W wyniku działania czynników drażniących (uraz, ucisk, zakażenie) dochodzi do nagromadzenia się nadmiaru płynu oraz do reakcji zapalnej.

Objawy kliniczne

Najbardziej charakterystyczne objawy zapalenia kaletki łokciowej to:

• Obrzęk nad wyrostkiem łokciowym – może mieć formę miękkiego, elastycznego guza,
• Ból, nasilający się przy dotyku lub ucisku,
• Ograniczenie ruchomości w stawie łokciowym,
• Zaczerwienienie i ocieplenie skóry (szczególnie w przypadku zakażenia),
• W postaciach ropnych – objawy ogólne jak gorączka, osłabienie.

Leczenie zachowawcze – fizjoterapia i jej rola

W przypadku postaci niezakaźnych leczenie zapalenia kaletki łokciowej opiera się przede wszystkim na metodach zachowawczych, w których istotną rolę odgrywa fizjoterapia. Jej główne cele to:

• Redukcja stanu zapalnego i obrzęku – osiągana poprzez zastosowanie metod fizykoterapeutycznych, takich jak krioterapia (zimne okłady), laseroterapia wysoko i niskoenergetyczna, ultradźwięki czy pole magnetyczne. Ich zadaniem jest zmniejszenie przepuszczalności naczyń, zmniejszenie produkcji płynu w kaletce oraz działanie przeciwbólowe.
• Zmniejszenie bólu i poprawa komfortu pacjenta – poprzez zastosowanie zabiegów przeciwbólowych (np. TENS – przezskórna stymulacja nerwów), technik manualnych (terapia tkanek miękkich wokół stawu łokciowego) oraz indywidualnie dobranych ćwiczeń.
• Zapobieganie nawrotom i przewlekłości procesu – edukacja pacjenta na temat unikania długotrwałego ucisku na łokieć, stosowanie odpowiednich nakładek ochronnych (np. opasek żelowych przy pracy biurowej lub sportach kontaktowych) oraz modyfikacja wzorców ruchowych.
• Przywrócenie pełnej sprawności funkcjonalnej – gdy ból i obrzęk ustąpią, fizjoterapeuta wprowadza stopniowo ćwiczenia wzmacniające mięśnie ramienia i przedramienia, poprawiające propriocepcję oraz elastyczność tkanek miękkich wokół łokcia.

Ważnym aspektem fizjoterapii jest również działanie profilaktyczne, które ma na celu zapobieganie nawrotom dolegliwości poprzez indywidualnie dopasowaną terapię ruchową i ergonomiczne zalecenia dotyczące pracy i sportu.

Najczęściej wykonywanym zabiegiem jest bursektomia, czyli chirurgiczne usunięcie zmienionej zapalnie kaletki. Zabieg można wykonać klasycznie lub endoskopowo, zależnie od stanu klinicznego i doświadczenia ośrodka. Po operacji pacjent poddawany jest rehabilitacji mającej na celu szybki powrót do sprawności – obejmuje ona stopniowe przywracanie zakresu ruchu, poprawę siły mięśniowej i naukę prawidłowego obciążania kończyny.