Choroba Scheuermanna

Choroba Scheuermanna, znana również jako kifoza młodzieńcza, to schorzenie kręgosłupa występujące głównie u młodzieży w wieku dojrzewania (w wieku 13–17 lat). Schorzenie to dotyka około 4–8% populacji młodzieży i występuję częściej u chłopców niż u dziewcząt. Charakteryzuje się nadmiernym wygięciem kręgosłupa w odcinku piersiowym, prowadzącym do zaokrąglenia pleców i deformacji sylwetki.

Przyczyny choroby Scheuermanna

Dokładne przyczyny choroby Scheuermanna nie są w pełni poznane. Sugeruje się, że mogą one mieć podłoże genetyczne, metaboliczne, hormonalne lub być wynikiem przeciążeń układu szkieletowego w okresie intensywnego wzrostu. Obserwuje się również rodzinne występowanie tego schorzenia.

• Czynniki genetyczne – obserwacje kliniczne wskazują na rodzinne występowanie choroby Scheuermanna, co sugeruje istotną rolę predyspozycji genetycznych w jej rozwoju. Chociaż konkretne geny odpowiedzialne za to schorzenie nie zostały jednoznacznie zidentyfikowane, przypuszcza się, że mutacje wpływające na syntezę kolagenu typu II i IX oraz funkcjonowanie chondrocytów mogą stanowić podłoże do rozwoju choroby. Dziedziczenie autosomalne dominujące oznacza, że posiadanie jednej zmutowanej kopii genu od jednego z rodziców może zwiększać ryzyko wystąpienia choroby,

Objawy

Choroba Scheuermanna (kifoza młodzieńcza) manifestuje się szeregiem charakterystycznych objawów, które mogą różnić się w zależności od zaawansowania choroby. Poniżej przedstawiono szczegółowy opis symptomów związanych z tym schorzeniem.

1. Deformacja postawy:

• Zaokrąglone plecy (garb) – Jednym z najbardziej widocznych objawów jest nadmierne wygięcie kręgosłupa w odcinku piersiowym (hiperkifoza), prowadzące do powstania tzw. garbu. Jest to wynik klinowatego kształtu trzonów kręgów, które deformują naturalną krzywiznę kręgosłupa,
• Wysunięcie głowy i barków do przodu – Pacjenci często prezentują postawę z głową i barkami przesuniętymi ku przodowi, co dodatkowo pogłębia deformację sylwetki,
• Hiperlordoza lędźwiowa i szyjna – W odpowiedzi na zwiększoną kifozę piersiową, organizm kompensuje postawę poprzez pogłębienie lordozy w odcinkach lędźwiowym i szyjnym kręgosłupa,
• Niewłaściwe ustawienie łopatek – Nieprawidłowe ustawienie kręgosłupa wpływa na pozycję łopatek, które mogą układać się asymetrycznie,
• Zwiększone przodopochylenie miednicy – Zmiany w krzywiznach kręgosłupa prowadzą do przodopochylenia miednicy, co wpływa na całą postawę ciała.

2. Dolegliwości bólowe:

• Ból kręgosłupa – Pacjenci często skarżą się na tępy, rozlany ból w okolicy kręgosłupa piersiowego, który nasila się po długotrwałym siedzeniu, staniu lub wysiłku fizycznym. Dolegliwości te mogą być wynikiem przeciążeń mięśniowych oraz zmian strukturalnych w kręgosłupie.

3. Ograniczenie ruchomości

• Sztywność kręgosłupa – Postępujące zmiany w strukturze kręgów prowadzą do zmniejszenia elastyczności kręgosłupa, co objawia się trudnościami w wykonywaniu ruchów, takich jak skłony czy skręty tułowia,
• Problemy z prostowaniem i zginaniem kręgosłupa – Pacjenci mogą doświadczać ograniczeń w pełnym wyproście lub zgięciu kręgosłupa, co wpływa na codzienne funkcjonowanie.

4. Zmęczenie i osłabienie mięśniowe

• Przewlekłe zmęczenie – Nieprawidłowa postawa ciała oraz chroniczne dolegliwości bólowe mogą prowadzić do uczucia zmęczenia i ogólnego osłabienia organizmu,
• Osłabienie mięśni grzbietu i brzucha – Długotrwałe przeciążenia oraz brak odpowiedniej aktywności fizycznej mogą skutkować osłabieniem mięśni odpowiadających za stabilizację kręgosłupa.

5. Objawy towarzyszące

• Przykurcze w stawach kolanowych – Nieprawidłowa postawa może prowadzić do przykurczów mięśniowych w obrębie kończyn dolnych, zwłaszcza w stawach kolanowych,
• Boczne skrzywienie kręgosłupa (skolioza) – W niektórych przypadkach choroba Scheuermanna może współistnieć ze skoliozą, co dodatkowo komplikuje obraz kliniczny.

Diagnoza

Rozpoznanie choroby Scheuermanna opiera się na badaniu klinicznym oraz diagnostyce obrazowej. Podstawowym badaniem jest zdjęcie rentgenowskie kręgosłupa, które ukazuje charakterystyczne zmiany, takie jak klinowate zniekształcenia trzonów kręgów czy guzki Schmorla. W niektórych przypadkach może być konieczne wykonanie rezonansu magnetycznego (MRI) w celu oceny zaawansowania zmian.

Leczenie

Leczenie kifozy młodzieńczej zależy od stopnia zaawansowania schorzenia oraz nasilenia objawów. Obejmuje:

• Fizjoterapię – ćwiczenia wzmacniające mięśnie grzbietu i brzucha, poprawiające postawę oraz zwiększające elastyczność kręgosłupa. Regularna aktywność fizyczna pomaga w redukcji bólu i poprawie funkcji kręgosłupa,
• Noszenie gorsetu ortopedycznego – w przypadku znacznej deformacji, zwłaszcza u pacjentów w fazie wzrostu, zaleca się stosowanie gorsetu w celu korekcji krzywizny kręgosłupa,
• Farmakoterapię – stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych w celu łagodzenia dolegliwości bólowych,
• Edukację posturalną – nauka prawidłowej postawy ciała oraz ergonomii w codziennych czynnościach.

W ciężkich przypadkach, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi rezultatów, może być rozważane leczenie operacyjne.