Główne skutki biologiczne oddziaływania prądów obejmują:

• Pobudzenie nerwów i mięśni – impuls elektryczny wywołuje skurcze mięśniowe, co sprzyja ich wzmocnieniu i poprawie funkcjonalności,
• Uśmierzenie bólu – elektrostymulacja wpływa na przewodzenie impulsów nerwowych, hamując odczuwanie bólu,
• Złagodzenie stanów zapalnych – poprawa mikrokrążenia i zwiększenie ukrwienia tkanek przyspiesza eliminację mediatorów zapalnych,
• Zwiększenie ukrwienia tkanek – poprawione krążenie wspomaga transport składników odżywczych i tlenu do tkanek, przyspieszając ich regenerację,
• Poprawa trofiki tkanek – zwiększona aktywność metaboliczna sprzyja odbudowie uszkodzonych struktur,
• Intensyfikacja przemiany materii – przyspieszenie metabolizmu na poziomie komórkowym skutkuje lepszym usuwaniem toksyn i przyspieszonym gojeniem,
• Przyspieszenie regeneracji tkanek – pobudzenie procesów naprawczych ułatwia odbudowę uszkodzonych obszarów.

Efekty terapeutyczne różnych rodzajów prądu

W elektroterapii stosuje się różne rodzaje prądu, które wywołują specyficzne efekty terapeutyczne:

• Zwiększenie miejscowego krążenia krwi i limfy – poprawa mikrokrążenia wspomaga procesy regeneracyjne oraz działa przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo,
• Uwalnianie endorfin i enkefalin – stymulacja nerwów obniża poziom odczuwanego bólu poprzez rozproszenie mediatorów bólowych,
• Pobudzenie mięśni do skurczu – poprawia funkcjonowanie mięśni, wzmacniając je i zapobiegając ich zanikowi,
• Efekt „wstrząsania” – charakterystyczny dla prądów średniej częstotliwości, powoduje ruchy cząsteczek w tkankach, co wpływa na eliminację substancji bólowych i przyspiesza metabolizm,
• Uwalnianie neuromediatorów i hormonów tkankowych – histamina obniża napięcie układu współczulnego, co rozszerza naczynia krwionośne i poprawia mikrokrążenie.

Przeciwwskazania do elektroterapii

Mimo szerokiego zastosowania, elektroterapia nie jest odpowiednia dla wszystkich pacjentów. Do głównych przeciwwskazań należą:

• Wszczepiony rozrusznik serca,
• Pompa insulinowa,
• Nowotwory łagodne i złośliwe,
• Metale w tkankach poddawanych zabiegowi,
• Endoproteza,
• Ropne stany zapalne skóry i tkanek miękkich,
• Zmiany na skórze (wypryski, owrzodzenia),
• Stany gorączkowe,
• Miejscowe zaburzenia czucia,
• Skaza krwotoczna,
• Ostre procesy zapalne i infekcje ogólne,
• Osobnicza nietolerancja prądu,
• Zakrzepy,
• Zagrożenie zatorami,
• Zakrzepowe zapalenie żył,
• Miażdżyca zarostowa tętnic,
• Ciąża (na okolicę lędźwiową, brzuch i pachwiny).

Najczęściej stosowane zabiegi elektroterapeutyczne

Elektroterapia obejmuje szeroki wachlarz zabiegów, które wykorzystują różne rodzaje prądów elektrycznych w celach leczniczych. Każdy typ prądu charakteryzuje się specyficznymi właściwościami i wpływa na organizm w odmienny sposób, umożliwiając skuteczne leczenie bólu, schorzeń neurologicznych oraz urazów mięśniowo-szkieletowych. Metody te są stosowane zarówno w terapii regeneracyjnej, jak i przeciwbólowej, a ich wybór zależy od diagnozy, aktualnego stanu zdrowia pacjenta oraz oczekiwanych efektów terapeutycznych. Poniżej zostały przedstawione najczęściej wykorzystywane rodzaje prądów stosowane w rehabilitacji:

1. Jonoforeza – Jonoforezą lub jontoforezą nazywa się zabieg elektroleczniczy polegający na wprowadzeniu do tkanek jonów leków za pomocą prądu stałego. Wprowadzenie jonów leku do tkanek odbywa się na zasadzie odpychania ładunków jednoimiennych, a przyciągania różnoimiennych. Wybór leków stosowanych do jonoforezy jest bardzo duży. Jonoforezę w zależności od zastosowanego leku wykorzystuje się w dolegliwościach takich jak nerwobóle, zespół rwy kulszowej i ramiennej, stany zapalne stawów i zapalenia okołostawowe, owrzodzenia troficzne, zapalenia tkanek miękkich, naciągnięcie mięśni, blizny i przykurcze bliznowate, choroba zwyrodnieniowa stawów, artrozy, neuralgie, choroby reumatyczne, osteoporoza, złamania, zapalenie nadkłykci, działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne, zwiększenie przemiany materii,
2. Elektrostymulacja – Elektrostymulacja to zabieg, którego celem jest pobudzenie nerwów i uzyskanie skurczów określonych grup mięśniowych w celu ich usprawnienia. Jest to metoda wyjątkowo pomocna w procesie reedukacji siły i napięcia mięśni, szczególnie szkieletowych. Skurcz mięśnia można wywołać drażniąc bezpośrednio mięsień lub pośrednio nerw ruchowy zaopatrujący mięsień,
3. Prądy TENS – Przezskórna stymulacja elektryczna nerwów (TENS) służy do łagodzenia bólu ostrego i przewlekłego poprzez hamowanie przewodnictwa bodźców bólowych na poziomie nerwów obwodowych i rdzenia kręgowego. Przeciwbólowe działanie TENS oparte jest na teorii kontrolowanego przepustu rdzeniowego Walla i Melzacka, jak również na teorii endorfin. Aby uzyskać zniesienie lub zmniejszenie bólu, musi dojść do zahamowania przewodnictwa bodźców bólowych na poziomie nerwów obwodowych oraz na poziomie rdzenia kręgowego,
4. Prądy interferencyjne (prądy Nemeca) – Są to prądy powstające w wyniku interferencji, czyli nakładania się dwóch prądów sinusoidalnych średniej częstotliwości. Prądy interferencyjne wywierają działanie przeciwbólowe, pobudzają do skurczów mięśnie szkieletowe, wpływają na autonomiczny układ nerwowy, zmniejszając napięcie nerwów współczulnych, pobudzają rozszerzenie naczyń krwionośnych i poprawę krążenia, poprawiają odżywiania tkanek i przemianą materii,
5. Galwanizacja – Galwanizacja jest zabiegiem elektroleczniczym, polegającym na przepływie prądu stałego w ciele pacjenta między dwoma elektrodami. Przepływ prądu stałego przez tkanki nerwową i mięśniową powoduję zmianę ich pobudliwości (elektrotonus). Prąd stały powoduję również rozszerzenie naczyń krwionośnych. Galwanizację wykorzystuję się w leczeniu nerwobólów, przewlekłych zapaleń nerwów, splotów i korzeni nerwowych, zespołów w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów kręgosłupa i dyskopatii,
6. Prądy diadynamiczne (prądy DD lub prądy Bernarda) – Prądy te powstają w wyniku prostowania prądu sinusoidalnie zmiennego. Zostały opisane przez francuskiego dentystę P. Bernarda, który wprowadził te prądy do lecznictwa. Bernard wyróżnił sześć rodzajów prądów diadynamicznych: DF, MF, CP, LP, RS, MM. Do ogólnych działań prądów DD należy działanie przeciwbólowe, działanie przeciwzapalne, działanie przeciwobrzękowe, ćwiczące mięśnie i zwiększające miejscowe krążenie,
7. Prądy Kotza (rosyjska stymulacja) – Prądy Kotza są prądami średniej częstotliwości, modulowanymi w małą częstotliwość. Prądy te służą do stymulacji mięśni w zaniku prostym oraz mięśni u sportowców w celu zwiększenia ich siły i masy mięśniowej,
8. Prądy Träberta (Ultra Reiz) – Cechą prądu Träberta jest silne działanie przeciwbólowe, które opiera się głównie na teorii bramki kontrolnej Walla i Melzaca. Podczas swojego przepływu prąd Träberta powoduję drżenie mięśni, wibrację, zmniejszając ich napięcie, co dodatkowo zwiększa efekt przeciwbólowy. Przepływ prądu stałego przez tkanki nerwową i mięśniową powoduję zmianę ich pobudliwości (elektrotonus). Prąd stały powoduję również rozszerzenie naczyń krwionośnych. Galwanizację wykorzystuję się w leczeniu nerwobólów, przewlekłych zapaleń nerwów, splotów i korzeni nerwowych, zespołów w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów kręgosłupa i dyskopatii.